हवामान विभागाने (IMD) नोव्हेंबर महिन्यासाठीचा पावसाचा आणि तापमानाचा अंदाज जाहीर केला आहे. या अंदाजानुसार, नोव्हेंबरमध्ये देशाच्या बहुतांश भागांत सरासरी ते सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः दक्षिण भारतातील राज्यांमध्ये, जेथे या काळात सर्वाधिक पाऊस पडतो, तेथे सरासरी पावसाचा (७७ ते १२३ टक्के) अंदाज आहे. हवामान विभागाचे महासंचालक डॉ. मृत्युंजय महापात्रा यांनी ३१ ऑक्टोबर रोजी आयोजित पत्रकार परिषदेत ही माहिती दिली.
महाराष्ट्रातील पावसाची आणि थंडीची स्थिती
महाराष्ट्रासाठी हवामान विभागाने महत्त्वपूर्ण अंदाज वर्तवला आहे. राज्याच्या बहुतांश भागांत नोव्हेंबर महिन्यात सरासरी ते सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस होण्याची शक्यता आहे. मात्र, राज्यातील किमान तापमान सरासरीपेक्षा वर राहण्याची शक्यता अधिक आहे. यामुळे महाराष्ट्रात नोव्हेंबर महिन्यात थंडीचा जोर तुलनेने कमी राहण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
कमाल आणि किमान तापमानाचे विश्लेषण
नोव्हेंबरमध्ये तापमानाचे दोन भिन्न अंदाज आहेत. वायव्य भारताचा काही भाग वगळता देशाच्या बहुतांश भागात किमान तापमान (रात्रीचे/सकाळचे) हे सरासरीपेक्षा अधिक राहील, ज्यामुळे थंडी कमी जाणवेल. याउलट, कमाल तापमान (दिवसाचे) महाराष्ट्रासह मध्य भारत आणि वायव्य भारतात सरासरीपेक्षा कमी राहण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे, दिवसाच्या वेळी वातावरणात काहीसा गारवा जाणवू शकतो.
प्रादेशिक तफावत आणि ऐतिहासिक आकडेवारी
देशातील काही राज्यांसाठी मात्र सरासरीपेक्षा कमी पावसाचा अंदाज आहे. यामध्ये तमिळनाडू, जम्मू काश्मीर आणि लगतच्या राज्यांचा समावेश आहे. या अंदाजाची तुलना दीर्घकालीन सरासरीशी (१९७१ ते २०२०) केल्यास, दक्षिण भारतात नोव्हेंबर महिन्यात ११७.७ मिलिमीटर, तर संपूर्ण देशात सरासरी २९.७ मिलिमीटर पाऊस पडतो. महाराष्ट्रात मान्सून परतीच्या काळात अनेक ठिकाणी जोरदार पावसाने हजेरी लावली होती.
ऑक्टोबर मधील हवामानाचा मागोवा
नोव्हेंबरच्या अंदाजापूर्वी, ऑक्टोबर महिन्यात महाराष्ट्रात सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस झाला होता. १ ते ३१ ऑक्टोबर या कालावधीत राज्यात तब्बल ७७.७ मिलिमीटर पावसाची नोंद झाली, जी सरासरीपेक्षा ५ टक्के अधिक होती. कोकण विभागात सरासरीपेक्षा अधिक, तर उर्वरित राज्यात सरासरी इतका पाऊस झाला होता. याचबरोबर, ऑक्टोबर हीटचा चटकाही तापदायक ठरला होता. या पार्श्वभूमीवर, नोव्हेंबरमधील हवामानाचा अंदाज शेती व दैनंदिन नियोजनासाठी महत्त्वाचा ठरणार आहे.
